Το σκηνικό με τα σαμαράκια στους ελληνικούς δρόμους είναι λίγο ή πολύ γνωστό σε όλους μας. Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ του Auto Τρίτη που ακολουθεί, για τα σαμαράκια στους δρόμους ισχύουν ακριβώς τα ίδια με τις διαφημιστικές πινακίδες. Δηλαδή, οι νόμοι και οι προδιαγραφές υπάρχουν, αλλά μόνο στα χαρτιά… Ας δούμε τι τελικά ισχύει, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αποζημιωθείτε, σε περίπτωση που υποστείτε ατύχημα ή υλική ζημιά, εξαιτίας ενός παράνομα τοποθετημένου "σαμαριού".
Χωρίς καμία μελέτη και μην υπακούοντας σχεδόν σε καμία προδιαγραφή και νόμο, οι δήμοι συνεχίζουν την εδώ και αρκετά χρόνια παράνομη τακτική τους, αυτήν της τοποθέτησης των εγκάρσιων μειωτήρων ταχύτητας ή των γνωστών σε όλους "σαμαριών". Φυσικά, σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινίσουμε, ότι στόχος του θέματός μας δεν είναι να χαρακτηρίσουμε όλα τα "σαμαράκια" παράνομα, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργούν αποτρεπτικά για την ανάπτυξη μεγάλων ταχυτήτων. Ωστόσο δεν μπορούμε να αφήσουμε ασχολίαστο το γεγονός, ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν τοποθετούνται σύμφωνα με τις προδιαγραφές που πρέπει, προκαλώντας μεγάλες υλικές ζημιές σε αυτοκίνητα, αλλά και ατυχήματα -ιδιαιτέρως σε μοτοσικλετιστές. Όπως προκύπτει, την ευθύνη τοποθέτησης των εγκάρσιων μειωτήρων ταχύτητας έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και όχι το υπουργείο Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων (ή, αν πάμε λίγο πιο πίσω, το ΥΠΕΧΩΔΕ). Κατά την επικοινωνία, ωστόσο, με στελέχη της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων, μας επισημάνθηκε, ότι αν και οι ίδιοι δεν έχουν ευθύνες για το τοπικό δίκτυο των δήμων, η τοποθέτηση σαμαριών είναι πλήρως παράνομη, ενώ χαρακτηριστική ήταν η δήλωση διευθυντικού στελέχους που ανέφερε, ότι στη συγκεκριμένη ενέργεια δεν τηρείται καμία προδιαγραφή και ότι το 99% εξ αυτών έχει τοποθετηθεί με γνώμονα την "εξυπηρέτηση" κάποιων… Στις σελίδες που ακολουθούν, το Auto Τρίτη κατέγραψε ορισμένες περιπτώσεις παράνομων σαμαριών σε δήμους της Αθήνας. Ωστόσο, τα παραδείγματα αυτά δεν είναι τα μοναδικά, αφού για την καταγραφή όλων ίσως χρειαζόμασταν αρκετά τεύχη…
Ποιοι είναι υπεύθυνοι για την τοποθέτηση των σαμαριών Σύμφωνα με το άρθρο 52 του ΚΟΚ, η τοποθέτηση κινητών εμποδίων και η ειδική διαμόρφωση του οδοστρώματος, που έχουν ως στόχο τη μείωση της ταχύτητας των οχημάτων, γίνεται μετά από απόφαση του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού Συμβουλίου, με ειδικές προδιαγραφές (οι οποίες αναφέρονται σε υπουργική απόφαση, που σας παρουσιάζουμε παρακάτω), ενώ οι παραβάτες τιμωρούνται με φυλάκιση από 1 έως 6 μηνών και χρηματική ποινή από 1.000 έως 10.000 ευρώ. Στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται παράνομη τοποθέτηση εγκάρσιου μειωτήρα ταχύτητας, η Αστυνομία μπορεί να ασκήσει αυτεπάγγελτα δίωξη.
Οι κίνδυνοι που υπάρχουνΗ ύπαρξη "σαμαριών" σε ένα δρόμο κρύβει αρκετούς κινδύνους, όσον αφορά στη διέλευση των οχημάτων. Ειδικότερα είναι δυνατόν να προκληθεί:
• Απώλεια ελέγχου: Όλα τα "σαμαράκια", νόμιμα και μη προκαλούν αναπηδήσεις στο αμάξωμα, ειδικά στις περιπτώσεις όπου η ταχύτητα του αυτοκινήτου είναι αρκετά μεγάλη. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, όπου κατά τη διέλευση το αυτοκίνητο "σηκώνεται" κυριολεκτικά στον αέρα, με τον οδηγό να χάνει τον έλεγχο.
• Μη εμπλοκή του φρένου: Περνώντας ένα "σαμαράκι" με πατημένο το φρένο, αυτόματα θέτουμε σε λειτουργία το ABS. Με αυτόν τον τρόπο η απόσταση ακινητοποίησης του οχήματος αυξάνεται. Έτσι, αν ένα "σαμαράκι" βρίσκεται πάνω σε διασταύρωση, μπορεί να προκληθεί σύγκρουση.
• Υλικές ζημιές: Η διέλευση από ένα "σαμαράκι" μπορεί να προκαλέσει αρκετές υλικές ζημιές, όπως κλατάρισμα ελαστικού ή καταστροφή του συστήματος αναρτήσεων. Ειδικά, για τις περιπτώσεις όπου από το "σαμαράκι" εξέχουν αιχμηρά τμήματα, το ενδεχόμενο κλαταρίσματος του ελαστικού είναι σχεδόν βέβαιο.
Πότε ένα σαμαράκι θεωρείται νόμιμο;Όταν:
• Απέχει τουλάχιστον 20 μέτρα από στροφή ή διασταύρωση.
• Απέχει το ένα από το άλλο 40-100 μέτρα.
• Απέχει 20 μέτρα από γραμμές τραίνου.
• Βρίσκεται 40 μέτρα απο το τέλος αδιεξόδου.
• Η κλίση του δρόμου δεν είναι πάνω από 4%.
• Το μήκος του δρόμου από διασταύρωση σε διασταύρωση δεν ξεπερνά τα 100 μέτρα.
• Από το δρόμο διέρχονται λιγότερα από τριάντα οχήματα την ώρα, αλλά και όταν πρόκειται για δρόμο αποκλειστικά τοπικής κυκλοφορίας.
• Από το δρόμο αυτό δε διέρχεται λεωφορείο Αστικών Συγκοινωνιών.
• Έχει ύψος από 5 έως 10 εκατοστά και μήκος 3,5-4 μέτρα.
• Είναι βαμμένο με έντονο ανακλαστικό χρώμα.
• Συνοδεύεται από την απαραίτητη προειδοποιητική σήμανση.
Σε ποιους δρόμους επιτρέπεται να τοποθετούνται;Όπως ορίζεται από το νόμο, τα σαμάρια μπορούν να τοποθετούνται σε ειδικές περιπτώσεις αστικών οδών, που εξυπηρετούν αποκλειστικά τοπική και όχι διαμπερή κυκλοφορία οχημάτων, σε συνδυασμό με έντονη μετακίνηση πεζών. Επίσης, απαγορεύεται η κατασκευή και τοποθέτησή τους σε αυτοκινητόδρομους, στο εθνικό ή στο επαρχιακό δίκτυο και σε οδούς όπου διέρχονται Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (αστική, υπεραστική ή δημοτική-τοπική συγκοινωνία), ανεξάρτητα από το αν βρίσκονται εντός ορίων κατοικημένων περιοχών. Πριν την τοποθέτησή τους θα πρέπει να έχουν αποκλεισθεί από τη σχετική μελέτη οδικής ασφάλειας όλοι οι τρόποι/επεμβάσεις, που λειτουργούν έμμεσα στη μείωση της ταχύτητας των οχημάτων. Φυσικά, αυτοί οι τρόποι δεν είναι κάτι το αυθαίρετο, αλλά ορίζονται επακριβώς και αφορούν σε: στενώσεις οδοστρώματος με επεκτάσεις πεζοδρομίων, κεντρικές νησίδες, εφαρμογή τραχείας επιφανείας οδοστρώματος με διαφορετικά υλικά, καθοδήγηση διαμπερών δρομολογίων (με άλλους δρόμους, οργάνωση σταθμεύσεων, παρεμβολή δενδροφύτευσης ή εμποδίων, κ.λπ.).
Τι αναφέρει η τελευταία υπουργική απόφαση;Σύμφωνα με τους νόμους και τις κατά καιρούς υπουργικές αποφάσεις που αφορούν στα σαμάρια, η τοποθέτηση σε κάποια οδό συνιστά έσχατη λύση, αφού πρώτα πρέπει να έχουν εξαντληθεί εναλλακτικοί τρόποι. Σύμφωνα με την τελευταία απόφαση, στο ΦΕΚ B 1720/19.8.2009 προβλέπονται τα εξής: Τη σκοπιμότητα εφαρμογής των σαμαριών θα κρίνει κάθε φορά, μετά από μελέτη οδικής ασφάλειας (ανάλυση ατυχημάτων που έγιναν στην περιοχή και στις συνορεύουσες ζώνες), η αρμόδια Υπηρεσία, όπως αυτή καθορίζεται στο αντίστοιχο άρθρο του ΚΟΚ (άρθρο 10), με δεδομένο ότι συντρέχουν για την οδό οπωσδήποτε οι παρακάτω προϋποθέσεις:
α. Εξυπηρετεί αποκλειστικά τοπική και όχι διαμπερή κυκλοφορία οχημάτων.
β. Δεν υπάρχει συχνή κυκλοφορία φορτηγών, λεωφορείων, οχημάτων, που εξυπηρετούν μονάδες άμεσης επέμβασης (νοσοκομειακών, πυροσβεστικών, κ.λπ.).
γ. Εμφανίζει κυκλοφοριακό φόρτο μικρότερο από 30 οχήματα/ώρα.
δ. Μπορεί να δεχθεί εφαρμογή ανώτατου ορίου ταχύτητας κίνησης των οχημάτων 30 χλμ./ώρα, χωρίς να δημιουργείται κυκλοφοριακό πρόβλημα.
Σε όσες περιπτώσεις εφαρμοσθούν τα σαμάρια, θα πρέπει οι οδοί στις οποίες τοποθετούνται να εντάσσονται σε μία ευρύτερη περιοχή γειτονιάς, όπου θα κυκλοφορούν κυρίως πεζοί (πλατείες, πάρκα, εκκλησίες σχολεία, κ.λπ.). Η τοποθέτηση σαμαριών πρέπει να επισημαίνεται με σαφήνεια, ώστε να γίνεται έγκαιρα αντιληπτή η ύπαρξή τους από τους οδηγούς, τόσο κατά την ημέρα (με χρωματισμό κρασπέδων, με πινακίδες αναγγελίας κινδύνου και ρυθμιστικές), όσο και κατά τη νύκτα (με ηλεκτροφωτισμό, αντανακλαστικά στοιχεία, κ.λπ.). Με βάση όλα τα παραπάνω, μπορούν να χρησιμοποιηθούν δύο τύποι εγκάρσιων υπερυψωμένων λωρίδων οδοστρωμάτων:
α. Ο "κυκλικός" τύπος, με 3,70 έως 4,00 μέτρα μήκος και 5 έως 10 εκατοστά ύψος.
β. Ο "τραπεζοειδής" τύπος, με 3,70 μέτρα ελάχιστο μήκος μεγάλης βάσεως, 2,50 μέτρα μήκος μικρής βάσεως και 5 έως 10 εκατοστά ύψος.
Όσον αφορά στην κατασκευή των "σαμαριών" μπορεί να χρησιμοποιηθεί ασφαλτόμιγμα, σκυρόδεμα ή προκατασκευασμένα στοιχεία από σκυρόδεμα (κυβόλιθοι) ή πλαστικό υλικό (πολυουρεθάνη κ.λπ.), ή ελαστικό υλικό. Μπορεί επίσης να γίνει και συνδυασμός των παραπάνω υλικών, όπως πλαστικού και σκυροδέματος ή πλαστικού και κυβόλιθων. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να εξασφαλιστεί η επαρκής θεμελίωση ή η πρόσφυση του υλικού του "σαμαριού" με το υπάρχον οδόστρωμα ή η στερέωση, είτε με την προεργασία της επιφάνειας (απόθεση, εκσκαφή κ.λπ.) είτε με την χρήση του κατάλληλου συγκολλητικού (π.χ. ασφαλτική επάλειψη), είτε με τη χρήση του ελάχιστα απαιτούμενο αριθμού κοχλιών (σ.σ. βίδες) - (3 κοχλίες ανά τρέχον μέτρο τουλάχιστον).Τέλος, για την κατασκευή τους θα πρέπει να προβλέπεται χρόνος εγγύησης της κατασκευής 24 μήνες. Ειδική μέριμνα πρέπει να λαμβάνεται και για την τοποθέτηση του πρώτου σαμαριού, ώστε η ταχύτητα προσέγγισης να είναι ήδη μειωμένη.
Τα σαμαράκια είναι η τελευταία λύση!Όπως αναφέρεται στις κατά καιρούς ρυθμιστικές υπουργικές αποφάσεις για την κατασκευή εγκάρσιων μειωτήρων ταχύτητας, αυτά αποτελούν την έσχατη λύση. Δηλαδή, σε κάποιον "προβληματικό" δρόμο, θα πρέπει βάσει τεχνικής μελέτης να έχουν εφαρμοστεί διάφορες άλλες λύσεις, όπως:
α. Τα οπτικά (σήμανση των οδών)
β. Τα ηχητικά
γ. Συνδυασμός οπτικών και ηχητικών μέσων
δ. Τα εμπόδια (ειδικές διαμορφώσεις οδών με περιπορεία, κ.λπ.)
Σε περίπτωση που οι παραπάνω ρυθμίσεις δεν αποδώσουν, ο δήμος, σύμφωνα με μελέτη της τεχνικής εταιρείας του και τηρώντας τις προδιαγραφές που διατυπώνονται στην υπουργική απόφαση, μπορεί να προχωρήσει στην κατασκευή σαμαριών. Για του λόγου το αληθές, στην τελευταία υπουργική απόφαση αναφέρεται χαρακτηριστικά: "Τα σαμάρια κυρίως χρησιμοποιούνται σε δρόμους μικρής κυκλοφορίας και όταν όλα τα υπόλοιπα μέσα που προαναφέρονται έχουν αποτύχει να μειώσουν τις ταχύτητες των οχημάτων".
Συνοψίζοντας:
• Η Αστυνομία μπορεί να ασκήσει αυτεπάγγελτη δίωξη στο Δήμο.
• Η τοποθέτηση σαμαριών γίνεται κατόπιν τεχνικής μελέτης και αφού έχει αποκλειστεί μια σειρά από άλλες ενέργειες για τη μείωση της ταχύτητας.
• Απαγορεύονται σε οδούς όπου η κυκλοφορία οχημάτων είναι μεγάλη και όπου διέρχεται λεωφορείο.
Να θυμάστε ότι:
• Περνάμε τα "σαμαράκια" με χαμηλή ταχύτητα
• Επιλέγουμε λοξή φορά προσπέλασης (εάν είναι αυτό δυνατό), έτσι ώστε να μην καταπονηθεί το αυτοκίνητο, αλλά και για να μην βρει το κάτω μέρος.
• Προσέχουμε τα σημεία όπου εξέχουν μεταλλικά στοιχεία πάνω στο "σαμαράκι".
• Φρενάρετε πριν το "σαμαράκι" και τη στιγμή που ανεβαίνει το αυτοκίνητο πάνω αφήστε το πεντάλ του φρένου, ώστε να μην μπλοκάρουν οι τροχοί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα παράνομης σαμαροτοποθέτησης είναι η Αναστάσεως:
Οδός Αναστάσεως, στην περιοχή Παπάγου. Ένας δρόμος άμεσα συνδεδεμένος με την κόμβο της Αττικής Οδού, από όπου διέρχονται δεκάδες αυτοκίνητα την ώρα. Επίσης, από εκεί διέρχονται και λεωφορεία, όπως μπορείτε να δείτε. Παρ’ όλα αυτά, ο δήμος τοποθέτησε το σαμαράκι.
Πηγή: Auto Τρίτη
